Bogusław Żórawski

---

Życiorys

W 1922 roku Bogusław Żórawski zakończył naukę na Wydziale Nawigacyjnym Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie, choć nie zdołał zaliczyć egzaminu praktycznego. Następnie rozpoczął edukację w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, a później kontynuował studia w Instytut Superieur de Commerce w Antwerpii, gdzie w 1927 roku zdobył dyplom Licence en Science Commerciales, równoważny polskiemu tytułowi magistra. Od 1927 do 1931 roku pracował w Polsko-Skandynawskim Towarzystwie Transportowym „Polskarob” SA w Gdyni, a następnie aż do 1937 roku pełnił funkcję generalnego przedstawiciela towarzystwa ubezpieczeniowego „Polonia”. W 1929 roku rozpoczął karierę dydaktyczną w Instytucie Handlu Morskiego oraz w Liceum Handlowym w Gdyni, gdzie wykładał przedmioty związane z transportem morskim, ubezpieczeniami morskimi oraz eksploatacją okrętów.

Od 1937 roku był naczelnikiem Wydziału Transportu i Administracji Morskiej w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni, gdzie także pełnił rolę kierownika wydziału oraz członka rady pedagogicznej aż do wybuchu II wojny światowej. 28 lipca 1939 roku wyruszył z pierwszym rocznikiem Wydziału Transportu i Administracji Morskiej PSM w rejsie szkoleniowym na m/s „Chrobry”, którym dowodził kapitan ż.w. Edward Pacewicz. Statek płynął do Ameryki Południowej, w tym do Brazylii, gdzie jednym z pasażerów był znany pisarz Witold Gombrowicz.

W 1940 roku powrócił do Wielkiej Brytanii na m/s „Chrobry”, gdzie podjął współpracę z Komitetem Transportowym Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Od jesieni tego samego roku zaangażował się w działalność wywiadu Marynarki Wojennej, osiągając stopień podporucznika czasu wojny, ze starszeństwem od 1 marca 1942. W 1942 roku został skierowany na placówkę wywiadowczą w Oranie w Algierii, gdzie miał za zadanie rozpoznać flotę francuską oraz analizować możliwości desantu sił alianckich. Spędził w tamtym miejscu siedem miesięcy jako agent wywiadu morskiego, a później został zastępcą kierownika placówki wywiad.

Po zgłoszeniu się do służby w kraju, przeszedł szkolenie w wywiadzie, odbywając kursy dla kandydatów na cichociemnych, w tym m.in. na Oficerskim Kursie Doskonalącym Administracji Wojskowej w Glasgow oraz kursie spadochronowym. Został zaprzysiężony 22 kwietnia 1943 roku w Audley End, gdzie awansował na stopień porucznika 3 maja 1943. Po stażu w Centrali Wywiadu Morskiego, ze starszeństwem od 17 września 1943 roku, objął awans na kapitana.

W nocy z 16 na 17 września 1943 roku wziął udział w skoku z samolotu Halifax JN-911 „Z” (138 Dywizjon RAF) do okupowanej Polski w trakcie operacji „Riposta” oraz „Neon 2”, dowodzonej przez kapitana naw. Antoniego Freyera. Lądowanie miało miejsce w okolicach Mienia, gdzie podczas akcji doznał złamania kości śródstopia. Z innymi cichociemnymi, w tym z ppor. mar. Norbertem Gołuńskim ps. Bombran i ppor. Ottonem Wiszniewskim ps. Topola, kontynuował swoje zadania.

Po aklimatyzacji do warunków okupacyjnych w Warszawie, w maju 1944 roku został przydzielony do wywiadu ofensywnego Komendy Głównej AK, do ekspozytury „Lombard” (Referat Zachód). Pełnił tam funkcję I zastępcy kierownika oraz szefa inspektoratu sieci wywiadowczych ds. morskich. W Powstaniu Warszawskim kontynuował działalność jako oficer wywiadu. W sierpniu 1944 roku został przypadkowo aresztowany na Mokotowie przez Niemców, jednak zdołał uciec z transportu do Krakowa, gdzie został ponownie ujęty podczas łapanki i wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec, w okolice Jeziora Bodeńskiego.

Po swoim zwolnieniu 29 kwietnia 1945 roku, Żórawski nawiązał kontakt z oddziałami francuskimi, a następnie z misją brytyjską. 19 sierpnia 1945 roku zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza, kończąc tym samym swoją niełatwą drogę w trudnych czasach II wojny światowej.

Po wojnie

Po zakończeniu wojny Bogusław Żórawski zdecydował się pozostać poza granicami swojego kraju. Mieszkał na początku w Wielkiej Brytanii, a następnie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie żył aż do 1969 roku. Po śmierci swojej żony w 1969 roku podjął decyzję o powrocie do Polski.

Był autorem wielu istotnych publikacji, z których warto wymienić „Handel morski w praktyce”, wydaną przez Departament Morski Ministerstwa Przemysłu i Handlu w 1928 roku, oraz wznowioną po wojnie, a także „Składniki transportu morskiego”, opublikowaną w 1935 roku, również wznowioną po wojnie. Żórawski pisał także artykuły do czasopism fachowych, koncentrujących się na tematyce morskiej, które były wydawane przez Instytut Bałtycki, a jego teksty ukazywały się również w miesięczniku „Uprawa Morza”.

Warto również odnotować, że był autorem wspomnień zatytułowanych „Grunt to upór”, które znalazły się w książce „Drogi cichociemnych…”. Publikacja ta była wydawana wielokrotnie, w różnych wersjach przez takie wydawnictwa jak Veritas w Londynie w latach 1954, 1961, 1972, a także przez Bellonę w Warszawie w latach 1993 i 2008.

Tragiczny wypadek samochodowy, który miał miejsce 17 lipca 1973 roku, zakończył życie Żórawskiego w okolicach Poznania.

Awanse

Bogusław Żórawski miał zaszczyt awansować w swojej służbie wojskowej w marynarce wojennej, zdobywając kolejne stopnie oficerskie. Jego osiągnięcia to:

• podporucznik czasu wojny marynarki wojennej – ze starszeństwem od 1 marca 1942 roku,
• porucznik – 3 maja 1943 roku,
• kapitan – ze starszeństwem od 17 września 1943 roku.

Życie rodzinne

Urodziny Bogusława Żórawskiego miały miejsce w rodzinie, której matka nosiła nazwisko Koczorowska, a ojciec miał na imię Gustaw. Jego życie osobiste wiązało się z małżeństwem ze Stanisławą Bojko. Warto jednak zauważyć, że para nie doczekała się potomstwa.

---

Oceń: Bogusław Żórawski

---