Wacław Fabijanowski był postacią wyjątkową w historii Wojska Polskiego. Urodził się 15 września 1901 roku w Ozorkowie, a jego życie zakończyło się 19 marca 1966 roku w Łodzi. Fabijanowski zasłynął jako kapitan piechoty, a jego odwaga i poświęcenie zostały docenione poprzez przyznanie mu Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Jego osiągnięcia wojskowe oraz trudne losy zasługują na szczegółowe poznanie, bowiem są one symbolicznym odzwierciedleniem historii Polski w okresie XX wieku.
Życiorys
Wacław Fabijanowski, urodzony w Ozorkowie w rodzinie Jana i Marii Gumińskiej, spędził swoje młodzieńcze lata w tymże mieście. W 1908 roku, jego ojciec został zesłany do głębi Rosji za działalność niepodległościową, co zmusiło rodzinę do przeprowadzki do Łodzi w roku 1909, gdzie Wacław kontynuował naukę w szkole miejskiej. Po pewnym czasie, w 1915 roku, Fabijanowski wrócił z rodziną do Ozorkowa, aby dokończyć swoją edukację.
W tym okresie młody Wacław był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego oraz Polskiej Organizacji Wojskowej od września 1916 roku. W dniu 11 listopada 1918 roku brał udział w akcji rozbrajania niemieckich żołnierzy, a tego samego dnia wstąpił do Wojska Polskiego w Łęczycy. Do maja 1919 roku służył w biurze werbunku ochotników.
Od maja 1919 roku kontynuował służbę w 30 pułku piechoty będącym częścią 10 Dywizji Piechoty. W tej jednostce brał udział w walkach podczas wojny polsko-ukraińskiej oraz polsko-bolszewickiej, gdzie dowodził drużyną, a później plutonem ckm. Szczególną odwagą wykazał się w nocy z 15 na 16 sierpnia 1920 roku, biorąc udział w ataku na Radzymin. Po zaciekłej walce, w której oddziały radzieckie na moment ustąpiły, toczono dalsze walki, a największe zasługi przypisano sierżantom Wacławowi Fabijanowskiemu i Bronisławowi Szwarockiemu.
Na dzień 17 sierpnia 1920 roku I batalion 30 pułku piechoty zajął odcinek pod Radzyminem. Fabijanowski, dowodząc plutonem ckm, zauważył zbliżające się pojazdy pancerne nieprzyjaciela i, nie czekając na rozkazy, wysunął się z karabinem maszynowym, aby utrudnić ich ruch. Pomimo ostrzału, pozostał na stanowisku do momentu przybycia posiłków, co przyczyniło się do obrony ważnej szosy.
W uznaniu za swoje czyny, sierżant Fabijanowski 28 lutego 1922 roku otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (numer 5202), na mocy dekretu Naczelnika Państwa oraz marszałka Piłsudskiego. Po zakończeniu wojny uczęszczał na kursy maturalne w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, a w 1925 roku wstąpił do Oficerskiej Szkoły dla Podoficerów w Bydgoszczy, gdzie zdał maturę i ukończył szkolenie wojskowe w 1927 roku, otrzymując pierwszy stopień oficerski.
Zgodnie z zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej, Wacław Fabijanowski został mianowany podporucznikiem z dniem 15 sierpnia 1927 roku i wcielony do 14 pułku piechoty. Jego kariera wojskowa wiązała się głównie z tą jednostką. W 1928 roku, jako podporucznik, zajmował 55. lokatę w starszeństwie, a także był już odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi.
Kolejne awanse zawodowe miały miejsce na mocy decyzji Prezydenta RP, który nadał mu stopień porucznika z dniem 15 sierpnia 1929 roku, a w 1930 roku Fabijanowski zajmował 2160. lokatę łączną wśród wszystkich poruczników piechoty. W 1932 roku przeszedł kurs dowódców plutonów artylerii piechoty w toruńskiej Szkole Strzelań Artylerii.
W okresie od 1933 do 1939 roku Fabijanowski pełnił różne stanowiska w 14 pułku piechoty, w tym dowodził plutonem artylerii piechoty, który odnosił liczne sukcesy. W 1938 roku brał udział w komitecie powołanym do zaprojektowania nowej odznaki pułkowej.
23 marca 1939 roku piastował stanowisko komendanta miejskiego Przysposobienia Wojskowego we Włocławku, mając jednocześnie 243. lokatę wśród kapitanów korpusu piechoty. Jego zaangażowanie obejmowało również działalność w Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, a w 1939 roku został komendantem rejonowym Polskiego Białego Krzyża.
Kampania wrześniowa
W obliczu wybuchu II wojny światowej, Wacław Fabijanowski stanął na czele 8 kompanii strzeleckiej, która była częścią III batalionu dowodzonego przez mjr. Józefa Rodzenia. W czasie konfliktu, prowadził kompanię w intensywnych walkach na terenie korytarza pomorskiego. W dniach 2–3 września miał także pod swoją komendą II batalion 14 pp, wobec tymczasowego odłączenia dowódcy batalionu, mjr. Jana Łobzy.
Jego umiejętności dowódcze były kluczowe w dramatycznych momentach bitwy nad Bzurą, gdzie pododdziały 14 pułku piechoty stawały w obliczu przeważającego wroga. Walki były krwawe i uporczywe, a żołnierze zmuszeni do stawienia czoła przytłaczającej przewadze nieprzyjaciela, co doprowadziło do znacznych strat w szeregach pułku.
W dniu 16 września w wyniku chaosu bitewnego, kapitan Fabijanowski został, niestety, odłączony od niewielkich resztek swojej kompanii. Pozostała część jego oddziału, składająca się z około 40 strzelców, została włączona do 9 kompanii pod dowództwem por. Franciszka Iwańskiego. Z kolei 19 września 1939 r. kapitan Fabijanowski trafił w ręce niemieckie, gdzie spędził czas w oflagach, takich jak IV A Hohnstein, II A Prenzlau (gdzie przebywał aż do 14 listopada 1940 r.) oraz II C Woldenberg.
Okres powojenny
Po zakończeniu wojny Wacław Fabijanowski wrócił do swojej ojczyzny, Polski, gdzie podjął pracę w Łódzkich Zakładach Wytwórczych Kopii Filmowych, w których był zatrudniony przez wiele lat. To właśnie tam rozwijał swoją karierę zawodową.
Niestety, 19 marca 1966 roku, w Łodzi, nastąpiła nagła śmierć Wacława Fabijanowskiego. Został on pochowany na Starym Cmentarzu przy ulicy Ogrodowej. Jego miejsce wiecznego spoczynku zostało jednak usunięte w 2016 roku, a teren ten został przeznaczony na nowy pochówek.
Rodzina
W 1928 roku, Wacław Fabijanowski zawarł związek małżeński we Włocławku z Balbiną Matyldą Godlewską. W wyniku tego związku przyszedł na świat ich jedyny potomek, córka Maria Bronisława. Urodziła się ona w Toruniu, a jej data narodzin to 20 lutego 1933 roku.
Ordery i odznaczenia
Wacław Fabijanowski został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami, które odzwierciedlają jego zasługi i oddanie w służbie ojczyźnie. Oto lista jego odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5202,
- Medal Niepodległości (25 stycznia 1933),
- Brązowy Krzyż Zasługi,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Bogusław Żórawski | Józef Kubiak (żołnierz) | Zdzisław Sroczyński | Eugeniusz Szubert (major)Oceń: Wacław Fabijanowski