Anna Scheibler, znana również jako Anna z Wernerów Scheiblerowa, była postacią niezwykle znaczącą w dziejach polskiego przemysłu i społeczeństwa. Urodziła się 22 listopada 1835 roku w Ozorkowie, a jej życie zakończyło się 6 stycznia 1921 roku w Lućmierzu.
Jako fabrykantka, Anna wniosła znaczący wkład w rozwój lokalnego przemysłu, angażując się również w étapie inwestycyjnym, co podkreśla jej status jako inwestorki. Jej działalność wykraczała jednak daleko poza ramy biznesowe, ponieważ była również filantropką, w której działalności społecznej znajdowały odzwierciedlenie jej pasje oraz przekonania.
Anna Scheibler była wielokrotnie nagradzana za swoje osiągnięcia, co potwierdza jej zaangażowanie w szeroko pojęte ogrodnictwo, stanowiące nie tylko hobby, ale również sposób na propagowanie piękna przyrody i zrównoważonego rozwoju.
Życiorys
Anna Scheibler była postacią niezwykle interesującą, pochodzącą z wielodzietnej rodziny, jako jedno z dwanaściorga dzieci Wilhelma Wernera (1794–1842). Jej ojciec prowadził farbiarnię w Strzeblewie oraz cukrownię w Leśmierzu. Była córką Matyldy Reitzenstein z Łomży, drugiej żony Wernera. Rodzina Anny wywodziła się z Saksonii i osiedliła się na polskich ziemiach w XVIII wieku, przekształcając się w społeczność spolonizowaną.
W związku z historią rodzinną, istnieją dwie teorie na temat uzyskania herbu Miron przez rodzinę Wernerów. Pierwsza z hipotez odnosi się do prapradziada Anny, Krzysztofa Józefa, który urodził się w Skwierzynie w 1718 roku. Miał on otrzymać herb po namalowaniu portretu Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym. Druga teoria opiera się na relacji zawartej w kronice rodzinnej Wernerów, napisanej przez Stanisława Wernera, według której herb ten nadała Heroldia Królestwa Polskiego Franciszkowi Ferdynandowi Wernerowi, bratu Anny.
W 1854 roku Anna została żoną łódzkiego fabrykanta Karola Scheiblera (1820–1881). Jej znaczny posag wpłynął na stworzenie potężnego imperium fabrycznego Scheiblerów, stanowiąc blisko 60% majątku w momencie ich małżeństwa. Po zmarłym mężu, Anna stała się głównym udziałowcem Towarzystwa Akcyjnego Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera. Choć znacznie lepiej reprezentowana była przez swojego syna na walnych zgromadzeniach, to to on podejmował istotne decyzje dotyczące zarządzania Towarzystwem. W jej posiadaniu znajdowała się także Kamienica Erfosa w Warszawie. Anna była znana z zapraszania do swojego pałacu artystów, w tym Henryka Sienkiewicza oraz Henryka Siemiradzkiego, których gościła w dniu 28 września 1901 roku.
Życie prywatne
Anna i Karol Scheiblerowie doczekali się siedmiorga dzieci. Wśród nich było:
- Matylda Zofia (1856–1939) – jej mężem był Edward Herbst, dyrektor naczelny w firmie Scheiblera,
- Adela Maria (1859–1933) – zamężna za fabrykantem Adolfem Gustawem Buchholtzem, który zmarł tragicznie na przełomie lat 1903/1904,
- Emma Paulina (1860–1942) – żona Georga von Kramsta,
- Karol Wilhelm jr. vel Karol Wilhelm II (1862–1935) – jego żoną była Anna Julia Melania (1864–1945), córka Ludwika Grohmana,
- Leopold (1866–1873),
- Emil Eugeniusz (1870–1923),
- Feliksa Emila Karola (1874–1882).
Inicjatywy
Anna Scheibler jest osobą, która miała znaczący wpływ na rozwój Łodzi poprzez swoje różnorodne inicjatywy. Oto najważniejsze z nich:
- W latach 60. XIX wieku utworzyła ogród przy Pałacu Scheiblerów, zaprojektowany przez berlińską firmę Ludwiga Spätha. Ogród stanowi część Parku Źródliska, który jest najstarszym parkiem w Łodzi,
- W 1884 roku, zainicjowała powstanie szpitala św. Anny, znanego dzisiaj jako III Szpital Miejski im. dr. Karola Jonschera w Łodzi,
- W 1888 roku nie tylko zbudowała, ale także sfinansowała kaplicę Scheiblera, w której spoczywa zarówno ona, jak i niektóre z ich dzieci,
- Wspólnie z zięciem Edwardem Herbstem przekazała 20 000 rubli na budowę kościoła św. Mateusza w Łodzi,
- Jako fundatorka, zainicjowała powstanie ochronki dla dzieci robotników w 1912 roku, mieszczącej się przy ul. Targowej 65,
- W 1920 roku stworzyła fundusz wieczysty, który miał na celu udzielanie wsparcia finansowego robotnikom z jej zakładów, którzy byli niezdolni do pracy, a także ich wdowom i sierotom.
Dzięki tym inicjatywom Anna Scheibler znacząco przyczyniła się do poprawy warunków życia społeczności w Łodzi.
Przypisy
- Chrystian Wilhelm Werner h. Miron [online], geni_family_tree [dostęp 22.11.2021 r.]
- Franciszek Ferdynand Werner [online], Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej - Polacy z wyboru [dostęp 22.11.2021 r.]
- Ferdynand Franciszek Werner h. Miron [online], geni_family_tree [dostęp 22.11.2021 r.]
- Pałac Buchholtzów – godny ręki kobiety [online], Baśniowy Supraśl – zabytki, miejscówki, ludzie, historia, 17.04.2019 r. [dostęp 05.05.2021 r.]
- Kim były i czym się zajmowały żony znanych łódzkich fabrykantów [online], Dziennik Łódzki, 23.11.2019 r. [dostęp 05.05.2021 r.]
- a b c d Polska Akademia Dostępności –P.A.D.– PAD Polska Akademia Dostępności –P.A.D.–, Łódzcy fabrykanci – Archiwum Państwowe w Łodzi [online], lodz.ap.gov.pl [dostęp 04.09.2021 r.]
- a b c d e f g h i Anna z Wernerów Scheiblerowa, [w:] EwaE. Bladowska EwaE., Kronika Miasta Łodzi, t. 1 (73), Urząd Miasta Łodzi Biuro Informacji i Komunikacji Społecznej, 2016 [dostęp 04.09.2021 r.]
- Mariusz Kulesza, Ze studiów nad rolą protestantów w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Łodzi, [w:] Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 1 (2012), s. 167–192.
- KrzysztofK. Stefański KrzysztofK., EwaE. Grochowska EwaE., Pałac Scheiblerów w Kwietniei jego współczesna renowacja, „Quart”, Nr 1–2(43–44), 2017, s. 32.
- Pałac Scheiblerów – Muzeum Kinematografii w Łodzi [online] [dostęp 05.05.2021 r.]
- Hetman ducha – krzepiciel serc polskich [online], Archiwum Państwowe w Łodzi.
- Supraśl – Pałac Buchholtzów [online], dworypogranicza.pl [dostęp 05.05.2021 r.]
- JarosławJ. Zieliński JarosławJ., Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, Biblioteka TOnZ, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, ISBN 978-83-88372-37-7 [dostęp 05.05.2021 r.]
- A.P.A.P. Coleman A.P.A.P., Polski Slownik Biograficzny, „Books Abroad”, 10 (2), 1936, s. 167, DOI: 10.2307/40077307, ISSN 0006-7431, JSTOR: 40077307 [dostęp 05.05.2021 r.]
- Paweł Górny, Robert Łuczak, Dzieje Ozorkowa na podstawie historii społeczności ewangelicko-augsburskiej, Łódź 2009, s. 40.
- Stanisłąw Werner, Korzenie, Warszawa 2002, s. 32.
- Rody fabrykanckie, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1999, s. 36–37, ISBN 83-87522-23-6.
- Anna Scheibler [online], geni_family_tree [dostęp 05.05.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Mieczysław Wojtczak | Genowefa Pohl | Stanisław Weil | Stefan Rosiak | Sławomir Forysiak | Lidia BagińskaOceń: Anna Scheibler