Stanisław Weil

---

Życiorys

Stanisław Weil był wybitnym chemikiem, który swoje wykształcenie zdobył w IV Gimnazjum w Warszawie, a następnie kontynuował naukę na Politechnice w Karlsruhe. Uzupełniał swoje studia na uniwersytetach w Bernie oraz Fryburgu, zdobywając doktorat w 1899 roku za rozprawę naukową o tytule Études sur l’éther cétipique. W okresie po uzyskaniu doktoratu pracował jako asystent na Katedrze Chemii Organicznej na Uniwersytecie w Bernie (1900–1901), a później występował jako wykładowca w Wyższej Szkole Chemicznej w Mühlhuzie (1902–1903).

W trakcie swojej kariery zawodowej zajmował się również przemysłem nieorganicznym oraz produkcją leków. W latach 1907–1908 wykładał na Wyższych Kursach Handlowych w Warszawie, następnie nauczał chemię w różnych szkołach oraz prowadził kursy pomaturalne. Był również kierownikiem pracowni chemicznej Warszawskiego Towarzystwa Farmaceutycznego. W latach 1912–1914 pełnił funkcję redaktora naczelnego dwóch prestiżowych czasopism: „Przeglądu Chemiczno-Technicznego” oraz „Wiadomości Farmaceutycznych”, które ukazywały się w Warszawie.

Po utworzeniu Tymczasowej Rady Stanu, od lutego 1917 roku został członkiem zespołu zajmującego się opracowaniem Farmakopei Polskiej. Został również organizatorem administracji farmaceutycznej w nowo powstałej Polsce. Od września 1917 roku był naczelnikiem wydziału farmaceutycznego w Departamencie Spraw Wewnętrznych TRS, a później w rządzie Rady Regencyjnej. W 1918 roku przeszł do Ministerstwa Zdrowia Publicznego, gdzie pełnił funkcję naczelnika Wydziału Farmace.

Od 1918 roku Stanisław Weil był również organizatorem i dyrektorem Państwowego Instytutu Farmaceutycznego (1920–1930). Po reorganizacji instytutu, objął kierownictwo Działu Chemii w Państwowym Zakładzie Higieny, które trwało aż do 1936 roku. W ramach jego zadań znajdowało się m.in. badanie i ocena jakości środków leczniczych, kosmetycznych oraz wód mineralnych. Odpowiadał również za prace związane z produkcją roślin leczniczych oraz publikowanie raportów z działalności instytutu. Wśród współpracowników znajdował się dr Zenon Martynowicz oraz dr Janina Garczyńska-Iwanowska. W 1921 roku instytut został przeniesiony do nowej siedziby przy ulicy Chocimskiej 24 w Warszawie.

Od 1921 roku był wykładowcą chemii farmaceutycznej oraz historii nauk farmaceutycznych na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po uzyskaniu habilitacji 14 grudnia 1923 roku, objął stanowisko docenta, a od 1928 roku był profesorem. Od 18 października 1930 roku posiadał tytuł profesora tytularnego, kontynuując działalność jako wykładowca chemii na UW, gdzie wprowadził wiele innowacji w programie studiów farmaceutycznych oraz publikował podręczniki.

Równocześnie, od 1928 do 1932 roku, pełnił funkcję dyrektora oddziału warszawskiego szwajcarskiej firmy farmaceutycznej Hoffmann-La Roche oraz prowadził aptekę w Ozorkowie, odziedziczoną wraz z bratem Karolem. Niestety, w 1936 roku w wyniku tragicznego wypadku doznał paraliżu części ciała, lecz mimo to kontynuował swoją pracę naukową. Jego życie zakończyło się tragicznie podczas powstania warszawskiego, kiedy po upadku Mokotowa został zastrzelony przez Niemców. Jego zwłoki zostały ekshumowane 13 listopada 1945 roku i pochowane w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 47-6-25).

Stanisław Weil był także członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej Związek Akademików Gdańskich Wisła.

Prace Stanisława Weila

• Études sur l’éther cétipique, Fribourg 1900 POLONA – wersja elektroniczna,
• Nowe środki lekarskie i sposoby ich badań: podręcznik dla farmaceutów i lekarzy, Warszawa 1908 POLONA – wersja elektroniczna,
• Uzupełnienie spisu nowych środków lekarskich z uwzględnieniem niezbędnych wskazówek o ich składzie, synonimach i działaniu, Warszawa 1910,
• Zadania chemii farmaceutycznej, Warszawa 1916 POLONA – wersja elektroniczna,
• Studia w zakresie miejscowych znieczulających (Etudes sur quelques remèdes anestesie locale), Warszawa 1923 POLONA – wersja elektroniczna,
• [wraz z Marią Grabowską] O kondensacji aldehydu mrówkowego z p-amidoacetofenonem (Sur la condensation de l’aldehyde formique avec la paramidoacétophénone), Warszawa 1924,
• [wraz z Eugeniuszem Kahlem, Wojciechem Tomczyńskim] W sprawie oznaczania toksyczności pochodnych arsenobenzolu (Les arsénobenzènes et leur toxicité), Warszawa 1924,
• [wraz z Marią Grabowską] Studia nad otrzymywaniem alkaloidów opiumowych, (Recherches sur la fabrication des alcaloides de l’opium), Warszawa 1925 POLONA – wersja elektroniczna,
• Sprawozdanie z działalności Państwowego Instytutu Farmaceutycznego za rok 1924, Warszawa 1925 POLONA – wersja elektroniczna,
• Wpływ chemii organicznej na rozwój farmacji, wykład wstępny z historii nauk farmaceutycznych, Warszawa 1926 POLONA – wersja elektroniczna,
• [wraz z Józefem Ślifirskim] O niektórych amidach arylowych (Sur quelques amides aryliques), Warszawa 1926,
• [wraz z Franciszką Goldberg] O kondensacji kwasu pirrogronowego z aminami i aldehydami aromatycznemi (Sur la condensation of l’acide pirruvique avec les amines et les aldéhydes aromatiques), Warszawa 1927,
• [wraz z Anną Konówną] O kilku amidach kwasu fenylocinchoninowego, Warszawa 1927,
• [wraz z Władysławem Popławskim] Les arsenobenzoles: Methodes d’analyse et d’apprence chimique, Warszawa 1927,
• [wraz ze Stanisławą Auerbachówną] O kondensacji kwasu pirrogronowego z aminami i aldehydami aromatycznemi (Sur la condensation of l’acide pirruvique avec les amines et les aldéhydes aromatiques), Warszawa 1927,
• [wraz z Aliną Joskowiczówną] O kilku estrach kwasu α-fenylochinolinokarbonowego, Warszawa 1927,
• [wraz z Janiną Rozentalówną] O kilku pochodnych anestezyno-mocznika, Warszawa 1928,
• Chemia organicznych środków leczniczych, Lwów 1937 POLONA – wersja elektroniczna,
• [wraz z Jadwigą Janicką i Cecylią Hiszpańską] O kilku produktach kondensacji pochodnych fenylometylopirazolonu z aldehydami aromatycznemi (Quelques produits de condensation de dérivés de la phénylméthylpyrazoloneolone avec les aldéhydes aromatiques), Warszawa 1938,
• [wraz z Arturem Kassurem] Próby syntezy pochodnej metylenodwuchinazolonu, Warszawa 1938.

Rodzina

Stanisław Weil przyszedł na świat w rodzinie ewangelickiej, która od XVIII wieku zarządzała aptekami oraz przedsiębiorstwami farmaceutycznymi w Warszawie. Był potomkiem Hermana Roberta, aptekarza z Ozorkowa (1832–1887), oraz Doroty Wilhelminy z Bucholtzów (1848–1922). W domu rodzinnym dorastał z dwoma braćmi: Karolem Fryderykiem, który stał się znanym przemysłowcem łódzkim (1867–1942), oraz Stefanem Robertem (1878–1952).

Jego życie osobiste również było związane z ważnymi postaciami. Ożenił się z Marią z Miłkowskich (1878–1907), córką Zygmunta. Para doczekała się córki Doroty Zofii (1902–1970), która poślubiła Adama Lewaka (1891–1963). Interesujące jest to, że ich syn, Stanisław Lewak (ur. 1930), stał się znanym botanikiem, a więcej informacji na jego temat można znaleźć pod tym linkiem: Stanisław Lewak.

Literatura

Stanisław Weil jest postacią, którą warto dokładniej poznać, a jej dorobek literacki zasługuje na szczegółową analizę.

– Stanisław Weil [w:] Czy wiesz kto to jest, red. Stanisław Łoza, Warszawa 1938, s. 785

---

Oceń: Stanisław Weil

---